آیه 58 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَإِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هَٰذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْهَا حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَقُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطَايَاكُمْ ۚ وَسَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ

[2–58] (مشاهده آیه در سوره)


<<57 آیه 58 سوره بقره 59>>
سوره :سوره بقره (2)
جزء :1
نزول :مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و (به یاد آرید) وقتی که گفتیم: وارد این قریه (بیت المقدس) شوید و از نعمتهای آن فراوان تناول کنید و از آن در، سجده کنان داخل شوید و بگویید: (خدایا) گناهان ما فرو ریز، تا از خطای شما درگذریم؛ و بر ثواب نیکوکاران خواهیم افزود.

و [یاد کنید] هنگامی را که گفتیم: به این شهر [بیت المقدس] وارد شوید، و از نعمت های آن هر چه خواستید، فراوان و گوارا بخورید و از دروازه [شهر یا درِ معبد] فروتنانه و سجده کنان درآیید و بگویید: [خدایا! خواسته ما] ریزش گناهان ماست، تا گناهانتان را بیامرزیم و به زودی [پاداش] نیکوکاران را بیفزایم.

و [نيز به يادآريد] هنگامى را كه گفتيم: «بدين شهر درآييد، و از [نعمتهاى‌] آن، هر گونه خواستيد، فراوان بخوريد، و سجده‌كنان از در [بزرگ‌] درآييد؛ و بگوييد: [خداوندا،] گناهان ما را بريز. تا خطاهاى شما را ببخشاييم، و [پاداش‌] نيكوكاران را خواهيم افزود.»

و به ياد آريد آن زمان را كه به شما گفتيم: به اين قريه درآييد و از نعمتهاى آن هر چه و هر جا كه خواسته باشيد به فراوانى بخوريد. ولى سجده‌كنان از دروازه داخل شويد و بگوييد: بار گناه از ما فرو نه. تا خطاهاى شما را بيامرزيم و به پاداش نيكوكاران بيفزاييم.

و (به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتیم: «در این شهر [= بیت المقدس‌] وارد شوید! و از نعمتهای فراوان آن، هر چه می‌خواهید بخورید! و از در (معبد بیت المقدس) با خضوع و خشوع وارد گردید! و بگویید: «خداوندا! گناهان ما را بریز!» تا خطاهای شما را ببخشیم؛ و به نیکوکاران پاداش بیشتری خواهیم داد.»

ترجمه های انگلیسی(English translations)

And when We said, ‘Enter this town, and eat thereof freely whencesoever you wish, and enter while prostrating at the gate, and say, ‘‘Relieve [us of the burden of our sins],’’ so that We may forgive your iniquities and We will soon enhance the virtuous.’

And when We said: Enter this city, then eat from it a plenteous (food) wherever you wish, and enter the gate making obeisance, and say, forgiveness. We will forgive you your wrongs and give more to those who do good (to others).

And when We said: Go into this township and eat freely of that which is therein, and enter the gate prostrate, and say: "Repentance." We will forgive you your sins and will increase (reward) for the right-doers.

And remember We said: "Enter this town, and eat of the plenty therein as ye wish; but enter the gate with humility, in posture and in words, and We shall forgive you your faults and increase (the portion of) those who do good."

معانی کلمات آیه

قريه: شهر. قرى در لغت به معنى جمع كردن است، شهر را از آن قريه گويند كه مردم را در يك محل جمع كرده است، ده را نيز قريه گويند حتى به لانه مورچگان قرى النمل گفته شده است (قاموس قرآن).

سجدا: جمع ساجد. مراد از آن در آيه، خضوع است.

حطة: حطه به معنى فرود آمدن و فرود آوردن است. لازم و متعدى بكار مى رود. حطة اسم از «استحط وزره حطة» يعنى خواست گناه او را بريزد.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«58» وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ‌

و (به خاطر بياوريد) زمانى كه گفتيم: وارد اين قريه (بيت المقدّس) شويد و از (نعمت‌هاى فراوان) آن، هر چه مى‌خواهيد با گوارايى بخوريد و از درِ (معبد بيت المقدّس) سجده‌كنان و خاشعانه وارد شويد و بگوييد: «حِطّة» (گناهان ما را بريز)، تا ما خطاهاى شما را ببخشيم و به نيكوكاران، پاداشى افزون خواهيم داد.

نکته ها

چنانكه در سوره‌ى مائده‌ «1» آمده، مراد از «قرية» در اين آيه، بيت‌المقدّس است. پس از چهل سال ماندن در بيابان تيه، بنى‌اسرائيل مأمور شد كه وارد شهر بيت المقدّس شده و به معبد درآيند و موقع داخل شدن به مسجد، كلمه‌ى «حِطّة» را بگويند. «حطّة» به معناى ريزش گناهان و طلب عفو و اظهار توبه است. در تفسير اطيب البيان آمده است كه مراد از باب، دروازه‌ى شهر نيست، بلكه درب مسجد است كه الآن هم به نام «باب الحطّة» معروف مى‌باشد و مراد از «سُجَّداً» نيز سجده‌ى شكر، بعد از ورود به مسجد است.

پیام ها

1- براى ورود به مكان‌هاى مقدّس، احترام مخصوص لازم است. «ادْخُلُوا ... سُجَّداً»

2- بخشش، از اوست، امّا استغفار و طلب آمرزش، بايد از سوى ما باشد. «قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ»

3- آداب دعا وشيوه توبه را نيز بايد از خدا بياموزيم. «ادْخُلُوا ... سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ»

«1». مائده، 21.

جلد 1 - صفحه 123

4- عمل به دستورات خداوند، زمينه‌ى آمرزش ماست. «ادْخُلُوا ... قُولُوا ... نَغْفِرْ لَكُمْ»

5- استغفار، براى گناهكار مايه‌ى آمرزش و براى نيكوكار اعتلاى درجه است.

«نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ (58)

چون مدت چهل سال در وادى تيه متحير ماندند، و حضرت موسى و

«1» تفسير برهان، جلد اوّل صفحه 101، حديث چهارم.

تفسير اثنا عشرى، ج‌1، ص: 156

هارون عليه السّلام در آنجا وفات نمودند، و يوشع بن نون به خلافت حضرت موسى عليه السّلام بر ايشان مبعوث شد؛ بعد از انقضاء مدت خداى تعالى اجازه فرمود به داخل شدن در بيت المقدس:

وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ: و ياد بياوريد زمانى را كه فرموديم ما داخل شويد در اين شهر كه بيت المقدس باشد. فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً: پس بخوريد و بهره بريد از ميوجات و طعامهاى آن هر جا كه خواهيد و هر چه ميل داريد، خوردنى بسيار گوارا. وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً: و داخل شويد به درى از درهاى آن، در حالتى كه متذلّل و متخشّع باشيد؛ يا داخل شدن شما براى سجده و عبادت و استغفار باشد، چنانچه شأن مساجد است؛ يا سجده كنيد خدا را به شكرگزارى نجات از سرگردانى وادى تيه. وَ قُولُوا حِطَّةٌ: و بگوئيد مسئلت و درخواست ما از تو «حطّه» است. و اين لفظ كلمه استغفار ايشان بود، يعنى بيفكن از ما گناهان ما را؛ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ‌: تا بيامرزيم گناهان شما را به ميامن سجود و دعا. و به گفتن اين كلمه كه مثمر مغفرت است، ثابت و راسخ شويد تا خطاياى شما را عفو فرمائيم. وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ‌: و زود باشد كه زياد گردانيم ثواب نيكوكاران را، از روى تفضل. نزد بعضى مراد از «حطّه» كلمه لا اله الّا اللّه مى‌باشد، زيرا آن حطّ و محو گناهان نمايد.

تفسير برهان: از حضرت باقر عليه السّلام مروى است كه فرمود: نحن باب حطّتكم: مائيم باب مغفرت و آمرزش شماها. «1» اشاره است به آنكه مغفرت گناهان، فرع محبت ما مى‌باشد، يعنى كسى كه محبّ اهل بيت نباشد، هر چند توبه و استغفار كند آمرزش او نخواهد بود؛ و هركس در ولايت حضرت على عليه السّلام و اولاد طاهرين او داخل شد، مأمون از عذاب دائم خواهد بود.

«1» تفسير برهان، جلد اوّل صفحه 104، حديث سوّم.

تفسير اثنا عشرى، ج‌1، ص: 157


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْيَةَ فَكُلُوا مِنْها حَيْثُ شِئْتُمْ رَغَداً وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ وَ سَنَزِيدُ الْمُحْسِنِينَ (58)

ترجمه‌

و هنگاميكه گفتيم داخل شويد در اين بلد و بخوريد از آن هرگاه خواستيد فراوان و داخل شويد از در سجده كنان و بگوئيد درخواست ما آمرزش است مى‌آمرزيم‌

جلد 1 صفحه 91

از براى شما گناهان شما را و پس از اين مزيت ميدهيم نيكوكاران را.

تفسير

يعنى ياد بياوريد اى بنى اسرائيل وقتى را كه گفتيم به پيشينيان شما كه داخل شويد در اين قريه كه نامش اريحا است و از بلاد شام است و اين وقتى بود كه از وادى تيه يعنى دشت خطرناك خارج شده بودند پس بخوريد از نعم و ارزاق آن بلد با وسعت بدون تعب و مشقت و داخل شويد از در قريه و سجده نمائيد در مقابل تمثال پيغمبر خاتم و امير المؤمنين (ع) كه براى آنها ممثل شده بود براى تجديد عهد و ميثاق بر نبوت و ولايت كه از آنها اخذ شده بود و بگوئيد سجود ما براى خدا است بتعظيم ايندو تمثال و اعتقاد ما بولايت كفاره گناهان و ما حى سيئات ما است ميامرزيم خطاياى سابقه شما را و زائل مينمائيم گناهان گذشته شما را و زياد ميكنيم اجر و ثواب نيكوكارانرا كه ثابت ماندند بر عهد ولايت و معصيت خدا را ننمودند و بعضى گفته‌اند قريه بيت المقدس بوده و سجده براى شكر خلاص از تيه و وصول بنعمت و راحت است و باب حطه تاكنون در آنشهر معروف است و حطه كلمه استغفار آنها بوده و خبر مبتداء محذوف است و تقدير مسئلتنا حطة است يعنى خواهش ما ريختن گناهان ما است و سجده براى خداوند در مقابل تمثال يك نوع تعظيم از تمثال است چنانچه در سجود ملائكه از براى آدم بيان شد و اللّه اعلم.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ إِذ قُلنَا ادخُلُوا هذِه‌ِ القَريَةَ فَكُلُوا مِنها حَيث‌ُ شِئتُم‌ رَغَداً وَ ادخُلُوا الباب‌َ سُجَّداً وَ قُولُوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم‌ خَطاياكُم‌ وَ سَنَزِيدُ المُحسِنِين‌َ (58)

(و ياد كنيد زماني‌ ‌را‌ ‌که‌ گفتيم‌ داخل‌ ‌آن‌ قريه‌ شويد و بخوريد ‌از‌ خوراكها و ميوه‌هاي‌ ‌آن‌ ‌از‌ ‌هر‌ كجا ‌که‌ ميخواهيد ‌در‌ حالي‌ ‌که‌ ‌براي‌ ‌شما‌ گواراست‌ و داخل‌ ‌آن‌ ‌در‌ ‌که‌ شويد سجده‌ كنيد و كلمه‌ توبه‌ ‌بر‌ زبان‌ جاري‌ نمائيد ‌تا‌ ‌ما گناهان‌ ‌شما‌ ‌را‌ بيامرزيم‌ و بزودي‌ نيكوكاران‌ ‌را‌ مواهب‌ بيشتري‌ عنايت‌ فرمائيم‌.

‌در‌ اينكه‌ مراد ‌از‌ قريه‌ كدام‌ قريه‌ ‌است‌ اختلاف‌ شد، بعضي‌ گفتند قريه‌ بيت‌ المقدس‌ بقرينه‌ ‌آيه‌ شريفه‌ ‌در‌ سوره مائده‌ يا قَوم‌ِ ادخُلُوا الأَرض‌َ المُقَدَّسَةَ الَّتِي‌ كَتَب‌َ اللّه‌ُ لَكُم‌ ولي‌ ‌اينکه‌ قرينه‌ دلالت‌ ندارد زيرا ‌آن‌ خطاب‌ حضرت‌ موسي‌ ‌به‌ بني‌ اسرائيل‌ ‌براي‌ جنگ‌ ‌با‌ عمالقه‌ و قبل‌ ‌از‌ وقوع‌ ‌در‌ تيه‌ بوده‌ و معلوم‌ نيست‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ خطاب‌ ‌در‌ زمان‌ موسي‌ «ع‌» بوده‌ ‌ يا ‌ ‌در‌ زمان‌ يوشع‌ و ‌بعد‌ ‌از‌ قضاياي‌ تيه‌، و بعضي‌ گفتند مصر بوده‌ ‌که‌ ‌بعد‌ ‌از‌ مراجعت‌ بني‌ اسرائيل‌ مأمور بدخول‌ ‌در‌ ‌آن‌ شدند و بعضي‌ گفتند اريحا بوده‌ ‌که‌ قريه نزديك‌ بيت‌ المقدس‌ ‌است‌، ولي‌ همه‌ اينها تخمين‌ ‌است‌ و دليل‌ قاطعي‌ ‌از‌ قرآن‌ و خبر ‌براي‌ تعيين‌ ‌اينکه‌ قريه‌ ‌در‌ دست‌ نيست‌.

و ‌در‌ اينكه‌ باب‌ چه‌ بوده‌ نيز اختلاف‌ شد بعضي‌ گفتند دروازه‌ شهر بوده‌ و بعضي‌ گفتند باب‌ مسجد بوده‌ و قول‌ دوم‌ انسب‌ ‌است‌.

جلد 2 - صفحه 41

و نيز ‌در‌ كلمه‌ سجّدا اختلاف‌ نمودند بعضي‌ گفتند مراد ركوع‌ ‌است‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ جهت‌ تواضع‌ ‌ يا ‌ ‌از‌ جهت‌ كوتاهي‌ ‌در‌ زيرا دخول‌ ‌در‌ حال‌ سجود ممكن‌ نيست‌.

و بعضي‌ گفتند مراد دخول‌ ‌با‌ تواضع‌ و خشوع‌ و خضوع‌ و انقياد ‌از‌ فرمان‌ الهي‌ ‌است‌، و ظاهرا ‌اينکه‌ ‌است‌ ‌که‌ مراد ‌اينکه‌ ‌باشد‌ ‌که‌ داخل‌ باب‌ شويد و سجده‌ شكر كنيد ‌که‌ خداوند ‌شما‌ ‌را‌ موفق‌ بدخول‌ ‌در‌ ‌اينکه‌ قريه‌ و تنعم‌ ‌از‌ نعمتهاي‌ ‌آن‌ نمود.

وَ قُولُوا حِطَّةٌ ‌در‌ مجمع‌ البيان‌ ميگويد ‌يعني‌ «حطّ ‌عن‌ اوزارنا» (گناهان‌ ‌ما ‌را‌ بريز) و حطة خبر ‌است‌ ‌براي‌ مبتداي‌ محذوف‌ ‌يعني‌ مسئلتنا حطة ‌عن‌ اوزارنا نَغفِر لَكُم‌ خَطاياكُم‌ ‌تا‌ ‌خدا‌ خطاهاي‌ ‌شما‌ ‌را‌ بيامرزد و نيكوكاران‌ ‌را‌ جزاي‌ بسياري‌ عطا فرمايد (تنبيه‌) يكي‌ ‌از‌ القابي‌ ‌که‌ ‌در‌ زيارات‌ ائمه‌ طاهرين‌ و بالاخص‌ّ امير المؤمنين‌ ‌عليه‌ السّلام‌ وارد ‌شده‌ باب‌ الحطه‌ ‌است‌ و ‌از‌ تفسير عياشي‌ ‌از‌ سليمان‌ جعفري‌ ‌از‌ حضرت‌ رضا ‌عليه‌ السّلام‌ ‌از‌ ابي‌ جعفر «ع‌» روايت‌ ‌شده‌ ‌که‌ فرمود «

نحن‌ باب‌ حطتكم‌

» و ‌اينکه‌ اشاره‌ باين‌ ‌است‌ ‌که‌ ‌هر‌ كس‌ بولايت‌ اينها معترف‌ و ‌در‌ حريم‌ محبت‌ اينان‌ وارد شود گناهان‌ ‌او‌ آمرزيده‌ و مورد عفو الهي‌ قرار ميگيرد.

برگزیده تفسیر نمونه


(آیه 58)- لجاجت شدید بنی اسرائیل! در اینجا به فراز دیگری از زندگی بنی اسرائیل برخورد می‌کنیم که مربوط به ورودشان در سرزمین مقدّس است.

نخست می‌گوید: «به خاطر بیاورید زمانی را که به آنها گفتیم داخل این قریه (یعنی سرزمین قدس) شوید» (وَ إِذْ قُلْنَا ادْخُلُوا هذِهِ الْقَرْیَةَ).

«قریه» گر چه در زبان روزمره ما به معنی روستا است، ولی در قرآن و لغت عرب به معنی هر محلی است که مردم در آن جمع می‌شوند، خواه شهرهای بزرگ باشد یا روستاها، در اینجا و منظور در اینجا بیت المقدس و اراضی قدس است.

سپس اضافه می‌کند: «از نعمتهای آن بطور فراوان هر چه می‌خواهید بخورید» (فَکُلُوا مِنْها حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَداً).

«و از در (بیت المقدس) با خضوع و تواضع وارد شوید» (وَ ادْخُلُوا الْبابَ سُجَّداً). و بگویید: «خداوندا! گناهان ما را بریز» (وَ قُولُوا حِطَّةٌ).

«تا خطاهای شما را ببخشیم و به نیکوکاران- علاوه بر مغفرت و بخشش گناهان- پاداش بیشتری خواهیم داد» (نَغْفِرْ لَکُمْ خَطایاکُمْ وَ سَنَزِیدُ الْمُحْسِنِینَ).

باید توجه داشت که «حِطَّةٌ» از نظر لغت به معنی ریزش و پایین آوردن است، و در اینجا معنی آن این است که: «خدایا از تو تقاضای ریزش گناهان خود را داریم».

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع